15 grudnia 2017
Kiedy biegły staje się oskarżonym
Biegły sądowy, chociaż działa na zlecenie sądu, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Dzieje się tak, kiedy strony postępowania czy organy państwa uznają wydaną opinię za krzywdzącą lub nierzetelną (PRZYKŁADY).
Temat odpowiedzialności biegłych poruszaliśmy już zarówno w przypadku prawa karnego, jak i cywilnego, tym razem skupimy się jednak na konkretnych przypadkach. Na wstępie należy jednak zaznaczyć, że nie zawsze pozwy były równoznaczne ze skazaniem specjalisty.
Biegła i tajemnicza historia z artykułu
W ostatnich miesiącach ponownie stało się głośno o sprawie z Białegostoku z 2010 r. To właśnie wtedy w swoim mieszkaniu zginęła 31-letnia Marta Krupowicz. Kobieta była aplikantką, a prywatnie kochanką adwokata Macieja T. To on zadzwonił po policję informując o śmierci kobiety. Jak się później okazało, prawnik był pijany, a aplikantka została uduszona. Na jej ciele stwierdzono też liczne ślady pobicia.
Mężczyzna, którego prokuratura oskarżyła o zabójstwo, bronił się, że doszło do nieszczęśliwego wypadku – uprawiali seks, podczas którego kobieta była duszona (podczas wcześniejszych zbliżeń miała wyrażać na to zgodę). Śledczy ustalili jednak, że prawnik działał celowo, dlatego został skazany na 25 lat więzienia. Jednym z kluczowych dowodów była opinia biegłej, która po sekcji zwłok uznała, że było to działanie umyślne. Wskazywały na to rozległe obrażenia kobiety.
Maciej T. oskarżył ją o wydanie fałszywej ekspertyzy. Twierdził, że biegła taką samą sprawę – chociaż anonimowo - opisała w swoim późniejszym artykule naukowym. Co ciekawe, historię kobiety podała tam jako przykład śmierci w wyniku tzw. asfiksji erotycznej, co kłóciło się z jej opinią. Biegła od początku odpierała jednak zarzuty broniąc się m.in. tym, że opisywała inny białostocki przypadek. Jak informowała „Gazeta Współczesna”, prokuratura umorzyła śledztwo. Biegła została jednak wykreślona z listy ekspertów prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Białymstoku. Formalnym powodem było wygaśnięcie jej kadencji.
Ile godzin przepracował biegły?
Historia z Małopolski. Biegły z zakładu medycyny sądowej został oskarżony o fałszowanie dokumentacji dotyczącej pracy zespołu specjalistów. W mediach pojawiły się informacje, że przedstawiona opinia była jedną z najdroższych w polskim sądownictwie – wyceniono ją na prawie 400 tys. zł.
Właśnie wysokość honorarium zwróciło uwagę sądu wnioskującego o wydanie opinii. Jak się później okazało, osoba kierująca zespołem biegłych miała rzekomo wpisywać nieprawdziwe dane w karcie pracy, m.in. dotyczące czasu pracy (biegli otrzymują wynagrodzenia na podstawie stawki godzinowej). Oskarżony został zawieszony w wykonywaniu czynności służbowych, pod koniec 2016 r. musiał też wpłacić 30 tys. zł poręczenia majątkowego. Zdaniem prokuratury działania mężczyzny „doprowadziły do niekorzystnego rozporządzenia mieniem Skarbu Państwa”.
Kara za złą wycenę mienia
Inna głośna sprawa miała swój finał w kwietniu tego roku. Sąd Okręgowy w Olsztynie prawomocnie skazał komornika i biegłego rzeczoznawcę majątkowego, którzy przekroczyli uprawnienia przy licytacji majątku jednego z przedsiębiorców z Nidzicy.
Tą historią żyły media w całej Polsce. Właściciel firmy zaciągnął kredyt, ale zaczął mieć problemy ze spłatą rat. Bank nie zgodził się na późniejszą spłatę, dlatego wszczął postępowanie egzekucyjne i komornicze. Biegły rzeczoznawca za zaniżenie wartości majątku został skazany na osiem miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata, a także czasowy zakaz pełnienia funkcji.
***
Przypadków oskarżanych biegłych jest oczywiście więcej i dotyczą one nie tylko spraw szeroko komentowanych w mediach.
Praca ekspertów, chociaż działają oni na zlecenie sądu, obarczona jest więc ryzykiem odpowiedzialności zarówno karnej, jak i cywilnej. Strony postępowania mogą domagać się od biegłego wypłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia za wydanie nieprawdziwej opinii. Należy jednak podkreślić, że muszą wystąpić ku temu konkretne przesłanki. Przede wszystkim trzeba udowodnić, że opinia biegłego była niezgodna ze stanem faktycznym oraz wyraźnie przyczyniła się do przegrania procesu lub podjęcia wobec strony kolejnych kroków prawnych.
