15 czerwca 2018

Zarobki biegłych za granicą (cz. 2)

W kolejnej części naszego cyklu przyjrzeliśmy się, jak wygląda system wynagrodzeń biegłych sądowych w Anglii, Austrii i Portugalii.

Po analizie modelu wypłaty wynagrodzeń biegłych w Hiszpanii, Niemczech i Rosji, tym razem sprawdziliśmy trzy kolejne systemy wymiaru sprawiedliwości.   

 

Anglia – system na Wyspach przede wszystkim nie uwzględnia oficjalnego cennika usług ekspertów. Kolejną różnicą w kontekście Polski jest to, że w Anglii biegłego nie powołuje sąd, ale strony postępowania. A co za tym idzie, to one są zobowiązane do poniesienia kosztów wydanej opinii. Stawka za pracę biegłego ustalana jest indywidualnie, a decydujący jest stopień skomplikowania sprawy, czas potrzebny do sporządzenia analizy oraz to, czy chodzi o proces karny czy cywilny. Raporty finansowe wskazują jednak, że godzina pracy biegłego w tym kraju wyceniania jest na 150-180 funtów. To oczywiście średnia, dlatego eksperci z niektórych dziedzin mogą liczyć na wyższą stawkę. Dla przykładu, biegły z zakresu finansów i bankowości może zarobić za godzinę około 250 funtów.      

 

Austria – o ile tryb powoływania biegłych sądowych jest tam zbliżony do polskiego, to już zasady wyceny ich pracy różnią się dość mocno. To, ile otrzyma ekspert za godzinę pracy, zależy od wysokości jego zarobków poza sądem. Jak podaje w swoich raportach Fundacja Europejskie Centrum Inicjatyw w Naukach Sądowych, „górnym limitem stawki jest wyłącznie wysokość wynagrodzenia faktycznie osiąganego przez biegłego na wolnym rynku usług. Jeżeli jednak biegły nie jest w stanie należycie wykazać swoich rzeczywistych przeciętnych dochodów, odpowiednią w danym przypadku stawkę godzinową wynagrodzenia określa się biorąc pod uwagę doświadczenie i wykształcenie biegłego. Stawka wynagrodzenia mieści się wówczas pomiędzy 20 a 150 EUR za godzinę pracy”. Warto też podkreślić, że stawka godzinowa w sprawach karnych jest z reguły około 15-20 proc. niższa niż w przypadku cywilnych.

 

Portugalia – w tym kraju obowiązują jednolite zasady w sprawach karnych i cywilnych, jak i tego, kto wnioskuje o biegłego. Szacuje się, że opinia biegłego sądowego przeciętnie kosztuje tam od 400 do 600 euro. Co ciekawe, jak wskazuje FECINS, chociaż portugalski specjalista teoretycznie powinien otrzymać wynagrodzenie od sądu zaraz po wydaniu opinii, to w praktyce wygląda to niestety gorzej. Statystyki pokazują, że sądy dokonują wypłaty dopiero w momencie, kiedy z zobowiązań wywiążą się strony postępowania obciążone kosztami procesowymi. „Sądy działają powolnie w kwestii wypłat wynagrodzeń, najczęściej jest ono wypłacane po upływie roku czy 2 lat od dostarczenia opinii, choć zdarzają się opóźnienia 3- i 4-letnie”.