13 października 2017

Opinia uzupełniająca biegłego

Opinie przedstawione przez biegłych często decydują o wyroku, dlatego nie może być tam miejsca na najmniejsze wątpliwości. Nic więc dziwnego, że sędziowie tak często zlecają opinie uzupełniające. Dziś wyjaśnimy, jakie są ku temu przesłanki.

Zacznijmy od samych regulacji prawnych, które określają zasady wnioskowania o opinie uzupełniające biegłego sądowego. Mówi o tym kodeks postępowania karnego…

Art. 201. Jeżeli opinia jest niepełna lub niejasna albo gdy zachodzi sprzeczność w samej opinii lub między różnymi opiniami w tej samej sprawie, można wezwać ponownie tych samych biegłych lub powołać innych.

… oraz kodeks postępowania cywilnego.

Art. 286. Sąd może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, może też w razie potrzeby zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych.

Art. 290. § 2. Sąd może zażądać od opiniodawczego zespołu sądowych specjalistów dodatkowych wyjaśnień bądź pisemnych, bądź ustnych przez wyznaczoną do tego osobę, może też zarządzić złożenie dodatkowej opinii przez ten sam lub inny opiniodawczy zespół sądowych specjalistów.

Jak widać, możliwości jest kilka. Może to być wniosek o ustne lub pisemne uzupełnienie przedłożonej opinii, zwrócenie się o nową opinię do tego samego biegłego lub wystąpienie o zupełnie nowego eksperta, którego ustalenia można byłoby skonfrontować z pierwszą opinią.

Przypomnijmy, że o uzupełnienie może wnioskować nie tylko sędzia, który ocenia materiał dowodowy, ale również strona postępowania (dostaje odpis dokumentu), dla której przedstawiona ekspertyza jest być może krzywdząca ze względu na pewne uchybienia.

Generalnie można wyróżnić więc trzy podstawowe sytuacje, kiedy opinia uzupełniająca powinna być koniecznością:

Ekspertyza jest niezrozumiała – sytuacja, w której opinia biegłego specjalisty jest bardzo zagmatwana i nie pozwala zrozumieć, na jakiej podstawie zostały ustalone wnioski końcowe. Niekiedy problemem bywa również to, że z ekspertyzy nie wynika wprost konkretna wersja zdarzeń ustalona przez biegłego. Z perspektywy stron postępowania, plagą są też zawiłe i zbyt specjalistyczne sformułowania.

Dokumentacja ma braki – o niepełnej opinii możemy mówić wtedy, kiedy według sądu lub stron, ekspert nie wykorzystał wszystkich dostępnych możliwości do sporządzenia opinii. Może to być zbyt skąpy materiał dowodowy, nieuwzględnienie pewnych możliwości zdarzenia lub brak odpowiedzi na niektóre kluczowe pytania postawione przez sąd. Co ważne, w niektórych sprawach konieczne jest również dokładne przedstawienie techniki badawczej prowadzącej do wniosków. Brak tego elementu może sprawić, że całość zostanie podważona.

Pojawiają się sprzeczności – chodzi o przypadki, kiedy w opinii, wnioski nie idą w parze z przedłożonymi argumentami, na podstawie których ekspert wyciągnął wnioski.