11 lipca 2017
(Cz. 3) Specjalizacje: Biegły sądowy – lekarz
W niektórych przypadkach sędzia jest zobowiązany do powołania biegłego. Dzieje się tak m.in. wtedy, gdy istnieje prawdopodobieństwo choroby podejrzanego, która mogła mieć wpływ na jego zachowanie. Lekarz jako biegły sądowy powoływany jest też w sprawach o ubezwłasnowolnienie oraz kiedy istnieje konieczność analizy stanu zdrowia psychicznego lub fizycznego oskarżonego w ramach tzw. obligatoryjnej obrony.
Lekarzy biegłych sądowych powołuje się zawsze wtedy, gdy:
- Kontakt z oskarżonym jest utrudniony ze względu na jego stan zdrowia.
- Zachodzi podejrzenie choroby psychicznej oskarżonego.
- Motywacja do popełnienia czynu była irracjonalna.
- Oskarżony bądź świadek przebył w przeszłości chorobę psychiczną.
- Oskarżony lub świadek cierpi na chorobę, która może mieć wpływ na zmiany w jego psychice (np. udar mózgu lub padaczka).
- Oskarżony lub świadek jest uzależniony od alkoholu, narkotyków, leków.
- Przesłuchiwane jest dziecko.
Zakresy specjalizacji
Do rozstrzygnięcia jednej sprawy może być powołanych nawet kilku biegłych sądowych. Mogą oni wydawać niezależne opinie w ramach tej samej specjalizacji lub kilku różnych. Bardzo często sędzia decyduje się na jednoczesne powołanie psychiatry, psychologa oraz seksuologa, jeśli sprawa dotyczy przestępstwa na tle seksualnym.
Biegli lekarze mają nierzadko decydujące zdanie w kontekście werdyktów sędziowskich. Dotyczy to najczęściej spraw w sądach pracy albo w ramach ubezpieczeń społecznych. Trzeba pamiętać, że sędzia podejmuje decyzję na podstawie obowiązujących przepisów prawa, nie zawsze zgłębia tajniki wiedzy danej specjalizacji. Wtedy biegły sądowy jest dla niego ogromną pomocą.
Co ważne, biegły sądowy ma ograniczone prawo do uchylenia się od wydania opinii, a konsekwencją może być tutaj nałożenie na specjalistę kary grzywny. To jego obowiązek, jeśli tylko posiada wystarczającą wiedzę w danym zakresie.
Orzeczenia lekarskie jako dowód w sprawie
Orzeczenie lekarskie to opinia biegłego lekarza w formie pisemnej bądź ustnej. Lekarz stwierdza stan faktyczny, wyciąga wnioski, jego wiedza i doświadczenie jest cenną wskazówką dla sędziego.
Orzeczenie lekarskie może zostać jednak zakwestionowane przez strony, a sędzia ma zupełną swobodę w kwestii jego przyjęcia jako dowód. Opinia może zostać odrzucona. W takim przypadku sąd musi zawsze wydać merytoryczne uzasadnienie takiej decyzji.
W całej Polsce powołanych jest blisko 15 tysięcy biegłych sądowych ze wszystkich specjalizacji. Lekarze stanowią większość.
