22 czerwca 2017
(Cz. 2) Specjalizacje: Biegły sądowy z zakresu informatyki
Nowe technologie to najbardziej dynamicznie rozwijająca się dziedzina naszych czasów. Nic więc dziwnego, że specjaliści coraz częściej są wykorzystywani podczas postępowań sądowych. W cyklu o specjalizacjach przybliżamy tym razem, na czym polega praca biegłego informatyka.
Zacznijmy od liczb, bo one najlepiej pokażą, jak na przestrzeni ostatnich lat wzrosła liczba postępowań związanych z szeroko pojętymi przestępstwami informatycznymi. Według statystyk Komendy Głównej Policji, w 2014 r. wszczęto 2868 postępowań dotyczących naruszenia tajemnicy korespondencji m.in. w systemach informatycznych lub telekomunikacyjnych (art. 267 kk). Da porównania, w 2004 r. prowadzono raptem 378 takich spraw.
Jest także więcej przypadków tzw. sabotażu komputerowego (art. 269 a), czyli historii dotyczących zniszczenia, usunięcia, uszkodzenia lub utrudnienia dostępu do danych informatycznych, co zakłóca pracę systemu komputerowego. W 2014 r. było to 27 postepowań, a w 2005 r. tylko jedno.
Porównując lata 2005-2014, prawie ośmiokrotnie wzrosła też liczba postępowań dotyczących wytwarzania oprogramowania służącego do popełnienia przestępstwa (art. 269 b) – dwa lata temu prowadzono 47 takich spraw. I te liczby niestety ciągle rosną, tak samo jak zmieniają się technologiczne możliwości.
Analiza kodów, odzyskiwanie haseł
Nie jest jednak tak, że biegli z zakresu informatyki przygotowują opinie tylko w przypadku postępowań dotyczących typowych przestępstw informatycznych.
- Do sądów coraz częściej trafiają sprawy, w których istotą sporu jest inne niż oczekiwane działanie systemu informatycznego, skutki ujawnionych w nim błędów czy celowe naruszanie jego bezpieczeństwa. Nawet w sprawach „tradycyjnych” standardowo już wśród zabezpieczanych dowodów rzeczowych znajdują się urządzenia i dane teleinformatyczne: telefony komórkowe, komputery osobiste, systemy nawigacji GPS, nośniki cyfrowe, dane bilingowe telefonów komórkowych itp. – wyjaśniał w swoim raporcie „Wybrane zagadnienia opiniowania sądowo-informatycznego” dr Maciej Szmit. Autor wpisany jest na listę biegłych Sądu Okręgowego w Łodzi.
Spektrum czynności, jakie wykonują biegli tej specjalizacji, jest więc szerokie. Gdybyśmy mieli wyszczególnić najważniejsze, dotyczyłyby one przede wszystkim oprogramowania i sprzętu komputerowego (analiza kodów źródłowych, weryfikacja legalności samego oprogramowania), nośników danych (analiza lub odzyskiwanie informacji zawartych na twardych dyskach, płytach, kartach pamięci, telefonach) oraz sieci teleinformatycznych (chociażby analiza ich systemów bezpieczeństwa). Biegli informatycy zajmują się też oczywiście odzyskiwaniem haseł.
Informatyka śledcza
Pojęciem ściśle związanym z tą specjalizacją jest tzw. informatyka śledcza. Jest to nic innego, jak „poszukiwanie elektronicznych materiałów dowodowych”. Fachowcy posługują się w tym przypadku oczywiście odpowiednim sprzętem, takim jak chociażby tzw. blokery, adaptery, zestawy do analizy telefonów komórkowych, czy też specjalistycznym oprogramowaniem. Jedne z najczęściej wykorzystywanych programów to Encase i Forensic Toolkit.
Wspomniana specjalizacja jest szczególnie trudna z tego względu, że technologia zmienia się w bardzo szybkim tempie. Opinie biegłych wielokrotnie pozwalają jednak dostarczyć kluczowe dowody w sprawie. Na listach biegłych sądów okręgowych znajduje się obecnie ok. 600 specjalistów z zakresu technologii i komunikacji.
