03 stycznia 2020

Biegły sądowy w sprawie rozwodowej

Jeśli małżonkowie potrafią dojść do porozumienia w kwestii rozwodu i rozwiązania spraw rodzicielskich, sąd nie wnioskuje o powołanie biegłego psychologa. Jeżeli jednak punktów spornych nie brakuje, jego opinia bywa niezbędna.

Sąd nie ma obowiązku powoływania biegłych w sprawach rozwodowych. Wszystko zależy jednak od relacji panującej między małżonkami i ich zgodności co do warunków rozstania.

Jeśli obie strony potrafią się porozumieć, rozwód jest w zasadzie formalnością, ale jeśli pozostają w konflikcie, sąd często musi skorzystać z pomocy biegłego psychologa. Opierając się na jego opinii, rozstrzyga wątpliwości pojawiające się w toku procesu rozwodowego.

Biegły psycholog bada przesłanki pozytywne i negatywne

Sąd powołuje biegłego psychologa, aby poddać ocenie rozpad pożycia małżeńskiego oraz przeanalizować możliwe skutki ewentualnego rozwodu. Taka ekspertyza psychologiczna najczęściej obejmuje: 

• analizę przyczyn i charakter konfliktu małżeńskiego, 

• ocenę możliwości odbudowy związku, 

• ustalenie, czy rozwód nie będzie sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,

• dopuszczalność orzeczenia rozwodu w kontekście dobra dziecka, 

• predyspozycje wychowawcze rodziców, 

• ocenę więzi wewnątrzrodzinnych w kontekście potrzeb dzieci.

Jak przypomina Agata Tarnacka w swoim artykule "Rola biegłego psychologa w procesie rozwodowym" (Kortowski Przegląd Prawniczy), wyróżnia się tzw. pozytywne i negatywne przesłanki do rozwiązania związku małżeńskiego. A dokładnie? 

- Sąd orzeknie o rozwiązaniu małżeństwa, jeżeli w chwili orzekania istnieją łącznie wszystkie pozytywne przesłanki, a nie zachodzą jednocześnie te negatywne. Przesłanki pozytywne to zupełny i trwały rozkład pożycia. Przesłanki negatywne, czyniące orzeczenie rozwodu niedopuszczalnym, obejmują trzy sytuacje: jeżeli wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro dzieci, jeżeli z innych względów rozwód byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego oraz kiedy rozwodu żąda jedno z małżonków wyłącznie winne rozkładu pożycia, a drugie odmowa tej zgody (i nie jest to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego) - czytamy. 

Biegły psycholog i rozmowa z dzieckiem 

Warto też pokrótce wyjaśnić, jak wygląda samo badanie przeprowadzane przez biegłego psychologa, jeśli punktem spornym między stronami jest dziecko.

Pierwszym krokiem jest rozmowa, którą specjalista odbywa osobno z każdym z małżonków. Podczas wywiadu mąż i żona są pytani o przyczyny kryzysu w związku, relacje z dzieckiem, jak przeżywa ono trudną sytuację w domu, jak dana osoba dba o potomka itd. W niektórych przypadkach psycholog ocenia także zachowanie rodzica w obecności dziecka, a także reakcje małoletniego.  

Tak kulisy takiego badania opisuje z kolei Monika Zawiejska, autorka bloga "Adwokat o rodzinie": 

- Badanie najczęściej obejmuje również rozmowę z dzieckiem, o ile jest na tyle duże, by w takiej rozmowie uczestniczyć. Pytania o życie rodzinne będą przez psychologa zręcznie wplecione w ogólną rozmowę, tak by dziecko poczuło się swobodnie. Często dzieci są również proszone o to, by narysowały swój dom lub dokończyły jakieś zdanie zaczęte przez psychologa. Wyniki tych badań również są poddawane analizie.

Należy pamiętać, że biegły sądowy nie rozstrzyga, kto ma rację lub nie i kto jest winny rozpadu związku. Jego zadaniem jest wyłącznie przygotowanie dokładnej relacji z przeprowadzonych rozmów i postawienie ogólnej diagnozy sytuacji domowej. Opinia biegłego psychologa często okazuje się jednak kluczowa w kontekście rozstrzygnięcia sprawy rozwodowej.