27 marca 2019

Biegły sądowy w sprawach o smog

Dane Ministerstwa Zdrowia wskazują, że każdego roku przez smog przedwcześnie może umierać nawet 67 tys. Polaków. Nic więc dziwnego, że do sądów trafia coraz więcej pozwów przeciwko Skarbowi Państwa. W tego typu postępowaniach niezbędne bywa doświadczenie biegłych.

Co powoduje smog?

 

Oczywiście ciężko jest stwierdzić, w jakim stopniu smog dokładnie wpływa na umieralność, ale faktem jest, że liczba zgonów w polskich miastach wzrasta przede wszystkim w sezonie grzewczym – szacuje się, że średnio o około 25 proc. Zdaniem specjalistów, jedną z głównych przyczyn jest jednak zanieczyszczone powietrze poprzez stężenie pyłów PM10. Te powstają głównie poprzez spalanie złej jakości materiału opałowego lub korzystanie ze starych pieców. Dopiero na drugim miejscu podaje się zanieczyszczenia, jakie emitują chociażby samochody.

 

Smog jest w Polsce na tyle dużym problemem, że do sądów wpływa coraz więcej pozwów, w których mieszkańcy pociągają do odpowiedzialności Skarb Państwa za niewystarczającą walkę z zanieczyszczeniem powietrza. Domagają się zadośćuczynienia, a winą bywają obarczane także władze poszczególnych miast.

 

Pozwy dotyczące smogu

 

Doskonałym przykładem jest głośny pozew złożony w ubiegłym roku przez Grażynę Wolszczak. Aktorka pozwała Skarb Państwa i oskarżyła go właśnie o zaniedbania w kwestii zwalczania smogu.

 

Wygrała, a sąd przyznał jej 5 tys. zł zadośćuczynienia, które ta przekazała na cele charytatywne. Owszem, symboliczna kwota, ale Grażyna Wolszczak udowodniła, że SP nie zapewnia realizacji celów płynących z dyrektywy Unii Europejskiej w kwestii zwalczania smogu. Dowiodła, że przez zbyt zanieczyszczone powietrze „naruszane zostają jej dobra osobiste”, a ona sama stale musi martwić się o zdrowie własne i swoich najbliższych.

 

Sprawa założona przez Grażynę Wolszczak była pierwszą, której finał okazał się pozytywny. W ślad za aktorką ruszyli jej koledzy, a do sądów trafiły pozwy m.in. Katarzyny Ankudowicz, Zofii Czerwińskiej, Mariusza Szczygła, Lesława Żurka czy Jerzego Stuhra. To znane osoby, ale naturalnie nie tylko one chcą dochodzić swoich praw. W połowie tego roku do sądu powinien trafić „smogowy” pozew zbiorowy, do którego już w lutym dołączyło ok. 1000 osób. Wspomniani aktorzy i ludzie mediów są ambasadorami tej kampanii, która realizowana jest pod nazwą "Pozywamy Smog". Jej celem jest zaangażowanie do działania zwykłych obywateli.  

 

Rola biegłego w sprawach o zanieczyszczenie powietrza

 

Obecnie na listach biegłych sądowych nie figurują eksperci specjalizujący się konkretnie w sprawach dotyczących smogu. W postępowaniach biorą udział najczęściej biegli z zakresu szeroko pojętej ekologii, których główną dziedziną jest ochrona środowiska.

 

Procesy dotyczące smogu to nie tylko zeznania stron postępowania czy analiza ogólnodostępnych raportów opisujących jakość powietrza. Główne dowody mogą być efektem właśnie opinii biegłych sądowych. W tym przypadku mogą być to nie tylko ekolodzy, ale również lekarze, których ekspertyza potwierdza bądź wyklucza wpływ smogu na zdrowie poszkodowanego. Są to głównie osoby specjalizujące się w chorobach układu krążeniowo-oddechowego.

 

Ponadto, sąd powołuje też w charakterze biegłych naukowców lub instytucje badawcze, które zajmują się analizą jakości powietrza. Taki biegły przeprowadza wówczas badania laboratoryjne, których efektem jest analiza chemiczna, biochemiczna oraz toksykologiczna składu powietrza. A to może być kluczowe dla ostatecznej decyzji sądu.