15 lutego 2019
Sekcja zwłok w postępowaniu sądowym - rola biegłego
Sekcja zwłok ma na celu ustalenie przyczyny śmierci. W polskim sądownictwie przeprowadzenie takich czynności występuje w procesach karnych i może odbywać się z udziałem lekarza medycyny sądowej, czyli biegłego sądowego.
Sądowo-lekarska sekcja zwłok
Sekcja zwłok odbywa się w dwóch przypadkach: w celach naukowych lub rozstrzygnięcia postępowania sądowego w procesie karnym (głównie w zakresie kryminalistyki, kiedy istnieje podejrzenie, że do zgonu doszło w wyniku przestępstwa).
Biorąc pod uwagę sądowo-lekarską sekcję zwłok, może ją wykonywać lekarz wpisany na listę biegłych sądowych bądź biegły ad hoc, czyli ten, który nie został wpisany na listę biegłych, ale wyróżnia się odpowiednimi uprawnieniami i kompetencjami. Najczęściej jest to patomorfolog. Co ważne, jeśli sekcja zwłok wykonywana jest w ramach postępowania karnego, odbywa się zawsze przy udziale prokuratora bądź sędziego. Mówi o tym art. 209 Kodeksu postępowania karnego z 1997 roku:
„§ 1 Jeżeli zachodzi podejrzenie przestępnego spowodowania śmierci, przeprowadza się oględziny i otwarcie zwłok.
§ 2. Oględzin zwłok dokonuje prokurator, a w postępowaniu sądowym sąd, z udziałem biegłego lekarza, w miarę możności z zakresu medycyny sądowej. W wypadkach niecierpiących zwłoki oględzin dokonuje Policja z obowiązkiem niezwłocznego powiadomienia prokuratora.
§ 3. Oględzin zwłok dokonuje się na miejscu ich znalezienia. Do czasu przybycia biegłego oraz prokuratora lub sądu przemieszczać lub poruszać zwłoki można tylko w razie konieczności.
§ 4. Otwarcia zwłok dokonuje biegły w obecności prokuratora albo sądu. W postępowaniu przed sądem przepisy art. 396 § 1 i 4 stosuje się odpowiednio.
§ 5. Do obecności przy oględzinach i otwarciu zwłok można, w razie potrzeby, oprócz biegłego, wezwać lekarza, który ostatnio udzielił pomocy zmarłemu. Z oględzin i otwarcia zwłok biegły sporządza opinię z zachowaniem wymagań art. 200 § 2”.
Do przeprowadzanej sekcji zwłok w ramach postępowań sądowych odnoszą się również zapisy art. 210 Kodeksu postępowania karnego, które przewidują możliwość wyjęcia zwłok z grobu i przeprowadzenie tzw. ekshumacji.
Ekspertyza biegłego sądowego dotycząca sekcji zwłok
Efektem sporządzonej przez medyka sądowego opinii z sekcji, ma być odpowiedź na pytanie dotyczące przyczyn zgonu. Celem może być również ustalenie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy urazem a przyczyną śmierci lub ustalenie narzędzia, którym spowodowano obrażenia. Sekcja zwłok pozwala niejednokrotnie zrekonstruować wydarzenia, które przyczyniły się do zgonu (na przykład poszczególne fazy pobicia).
Każda sekcja zwłok musi odbywać się według ustalonych procedur. Dotyczy to zarówno oględzin zewnętrznych ciała, ja i jego otwarcia. Sekcja zwłok następuje poprzez otwarcie jamy czaszki osoby zmarłej, klatki piersiowej oraz jamy brzusznej. W trakcie sekcji pobierane zostają tkanki do przeprowadzenia niezbędnych badań, w tym biochemicznych, toksykologicznych czy histopatologicznych. Ich analizą zajmują się biegli sądowi konkretnych specjalizacji. Dopiero wyniki tych badań mogą potwierdzić przyczynę śmierci.
Tak jak w każdym postępowaniu, ekspertyza biegłego sądowego medyka może, ale nie musi stanowić główny dowód w sprawie.
