14 grudnia 2018
Biegły sądowy w sprawach o ubezwłasnowolnienie
O ubezwłasnowolnieniu możemy mówić wtedy, gdy z uwagi na bezpieczeństwo danej osoby oraz jej otoczenia, pozbawia się ją zdolności do czynności prawnych. Ubezwłasnowolnienie może być przeprowadzone tylko drogą sądową. Jaką rolę odgrywają tutaj biegli sądowi?
Ubezwłasnowolnienie całkowite i częściowe
Z ubezwłasnowolnieniem całkowitym mamy do czynienia wtedy, kiedy osoba zostaje zupełnie pozbawiona zdolności do czynności prawnych, a wszelkie decyzje podejmuje za nią prawny opiekun.
Ktoś taki nie może więc m.in. rozporządzać swoim majątkiem, zawierać umów kupna i sprzedaży, przyjmować darowizn. Może za to wykonywać drobne czynności, takie jak chociażby robienie codziennych zakupów, które nie niosą za sobą ryzyka pokrzywdzenia.
O ubezwłasnowolnieniu częściowym mówimy z kolei wtedy, gdy osoba zostaje tylko w jakimś zakresie pozbawiona zdolności do czynności prawnych. Najczęściej dzieje się tak w wyniku alkoholizmu bądź narkomanii. W takiej sytuacji zgoda np. na zawarcie danej transakcji musi zostać wyrażona przez opiekuna lub kuratora. Wiele zależy jednak od charakteru sprawy, ponieważ w tym przypadku osoba ubezwłasnowolniona może samodzielnie podejmować niektóre decyzje oraz rozporządzać swoim majątkiem. Potrzebuje przy tym jedynie pomocy.
Jak przebiega postępowanie o ubezwłasnowolnienie?
Wniosek o ubezwłasnowolnienie może złożyć małżonek, krewni lub opiekunowie ustawowi danej osoby. Należy jednak zaznaczyć, że jeśli dokument zostanie złożony w złej wierze, osobie, która do sądu wystąpiła, grozi kara grzywny. W dokumentacji musi zostać wskazany zakres ubezwłasnowolnienia oraz uzasadnienie.
Sprawy o ubezwłasnowolnienie odbywają się w sądach okręgowych z udziałem trzech sędziów oraz powołanych biegłych sądowych. Powodem ubezwłasnowolnienia są najczęściej ciężkie choroby albo problemy psychiczne, dlatego do sprawy powoływani są przede wszystkim medycy oraz psychiatrzy. Sąd przyjmuje również opinie biegłych sądowych z zakresu uzależnień, np. tych pracujących w poradniach przeciwalkoholowych czy leczenia uzależnień.
Opinia biegłego w sprawach o ubezwłasnowolnienie
W większości przypadków opinia biegłego sądowego dotyczy przeprowadzenia ekspertyzy dokumentów medycznych. W opinii biegłego sądowego powinna znaleźć się bowiem ocena dotycząca stanu zdrowia osoby, która ma być ubezwłasnowolniona. Specjalista powinien więc zawrzeć tam stadium choroby oraz jej wpływ na możliwość racjonalnego podejmowania decyzji. Co więcej, istnieje konieczność, aby taka osoba została przebadana przez biegłego psychiatrę, psychologa bądź neurologa.
Mówiąc inaczej, biegły sądowy ocenia zdolność takiej osoby do samodzielnego kierowania własnym życiem. Opinia specjalisty staje się najczęściej głównym dowodem w sprawie.
Warto też wiedzieć, że ubezwłasnowolnienie może zostać cofnięte. Jeśli stan zdrowia danej osoby ulegnie poprawie, sąd może zdecydować o przywróceniu jej pełnej zdolności do czynności prawnych.
